ปีใหม่ที่ผ่านมา เราต่างตกใจว่า ราคาเนื้อหมูที่ปกติอยู่ราว 100 กว่าบาทต่อกิโลกรัม กลับเพิ่มสูงขึ้นไปจนถึง 180 ถึง มากกว่า 200 บาทต่อกิโลกรัม ราคาหมูที่แพงขึ้นไม่ได้กระทบเพียงผู้บริโภคเท่านั้น แต่ส่งผลให้ร้านอาหารต่าง ๆ ไม่สามารถแบกรับต้นทุนหมูแพงจนต้องปรับราคาขึ้น เช่น ร้านหมูทอดเจ๊จง[1]  ที่ปกติราคาหมูขึ้นตามภาวะเงินเฟ้อก็ยากที่จะปรับเพิ่มราคา ก็จำเป็นต้องเพิ่มราคาต่อเมนูเล็กน้อยในสถานการณ์ช่วงนี้ หรือแม้แต่ร้านหมูปิ้งทั่วไป เราคงสังเกตได้ว่าเนื้อหมูแต่ละไม้บางลง และไม่มีมันติดอีกต่อไป นอกจากนี้ ข่าวที่ตามมาในสังคมออนไลน์มีประเด็นถกเถียงน่าสนใจ คือ หมูแพงไม่ต้องกลัวก็แค่หันไปบริโภคอย่างอื่นแทน? อย่างไรก็ดี ประเด็นถกเถียงดังกล่าวเกิดกระแสทั้งทางบวกและทางลบ บ้างก็ได้รับการสนับสนุน เช่น หันไปบริโภคเนื้อจระเข้ เนื้อไก่ และอาหารทะเล เป็นต้น ขณะที่เกิดกระแสทางลบในการไปบริโภคเนื้อจากพืช เนื่องจากราคาเนื้อจากพืชยังแพงกว่า แล้วจะมาทดแทนเนื้อหมูได้อย่างไง เป็นต้น

จากเรื่องของ “หมูแพง” จึงทำให้เกิดเป็นกระแสของคำถามมากมายในสังคม ไม่ว่าจะเป็นเรื่องปากท้องของประชาชน เรื่องสาเหตุของราคาหมูที่แพงขึ้น รวมไปถึงเรื่องของผลกระทบลูกโซ่ที่อาจจะเกิดขึ้นต่อจากนี้ คำถามเหล่านี้เป็นสิ่งที่สะท้อนความกังวลของประชาชนในสภาวะที่บ้านเมืองประสบกับปัญหาเศรษฐกิจ บทความนี้จะเป็นการเล่าแนวคิดทางเศรษฐศาสตร์จุลภาคในประเด็นต่างๆ เพื่ออธิบายสถานการณ์ภาวะ “หมูแพง” พร้อมแสดงตัวอย่างประกอบข้อมูลสถิติการเกษตร โดยเริ่มต้นจากการสรุปสถานการณ์ในตลาดเนื้อสุกรและข้อสมมติฐานที่ทำให้ราคาเนื้อหมูปรับตัวสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว จากนั้นเป็นการอธิบายพฤติกรรมของผู้บริโภคผ่านทฤษฎีการบริโภค และสุดท้ายเป็นการอธิบายผลกระทบของ “หมูแพง” ไปสู่ตลาดสินค้าอื่น ๆ ผ่านแนวคิดของดุลยภาพทั่วไป

ภาพที่ 1 ความเคลื่อนไหวของราคาและภาวะการค้าสุกร มกราคม 2562 ถึง มกราคม 2565